بهداشت وسلامت

عناصرمورد نیاز برای خانم های باردار:

ید : در تکامل ذهنی و شعوری کودک نقش دارد کمبود ان باعث بیماری کرتینیسم (عقب ماندگی ذهنی )میشود که این کمبود قابل پیشگیری است مصرف نمک یددار از قبل از بارداری تا اواسط دوره ی بارداری میتواند تا حد زیادی از عوارض کمبود ید جلوگیری کند .

منابع غذایی ید: غذاهای دریایی-لبنیات و تخم مرغ و به مقدار کم در غلات حبوبات میوه ها و سبزی ها وجود دارد

کلسیم: ماده ای ضروری برای تشکیل استخوان ها چون میزان معینی از کلسیم در تنظیم فشار خون نقش دارد کمبود آن باعث افزایش فشار خون میشود و اگر کلسیم به مقدار لازم در بدن مادر باردار وجود داشته باشد باعث جلوگیری از افزایش فشار خون ناشی از بارداری میشود

منابع کلسیم: شیر- ماست- کشک- سبزی ها مثل کلم و ماهی

روی:برای سنتز پروتیین و سایر انزیم ها ضروری است و کمبود آن باعث کم خونی میشود و در جنین باعث نقص در تشکیل لوله های عصبی-تولد کودک کم وزن و ایجاد انسفالی(شکل غیر طبیعی سر و بزرگی سر)

منابع روی:جگر-شیر-غذاهای دریایی مثل ماهی- حبوبات و گندم

اسید فولیک: کمبود ان باعث نقص در تشکیل لوله های عصبی میشود بهتر است مادران یک ماه قبل از بارداری تا سه ماه اول بارداری میزان اسید فولیک دریافتی را بالا ببرند اگر زن بارداری سابقه ی تولد نوزاد ناقص دارد باید اسید فولیک مصرفی را بالا ببرد

اهن: باعث کم خونی و افزایش خون ریزی می شود

منابع اهن :گوشت - جگر -ماهی - زرده تخم مرغ

نکته:اهن را نباید با مواد کلسیم دار و همراه چای مصرف کرد ولی توصیه میشود اهن را به همراه ویتامین سی مثل اب پرتغال مصرف کرد بهتر است جهت جذب بیشتر اهن قرص اهن را اخر شب با معده ی خالی مصرف کرد

ویتامین آ:نقش موثری در تقویت سیستم ایمنی دارد در تقسیم سلولی هم نقش دارد کمبود ان باعث کم خونی میشود چون در انتقال ذخایر اهن به خون نقش دارد ویتامین آ در سنتز موکو پلی ساکاریدها نقش دارد که در سلول های اپی تلیال و بافت های پوششی نقش دارد و کمبود ان باعث شاخی شدن بافت اپی تلیال میشود و در ناحیه تنفسی کمبود ویتامین آ باعث از بین رفتن مژک های این ناحیه میشود هر ساله تعداد زیادی از کودکان زیر ۵ سال به علت کمبود ویتامین آ تلف میشوند

منابع ویتامین آ: جگر - قلوه - زرده تخم مرغ -مرغ -شیر-انواع سبزی ها مثل اسفناج-هویج۰کاهو

ویتامین دی : کمک به جذب کلسیم می کند چون باعث سنتز پروتیین هایی میشود که به جذب بیشتر کلسیم کمک می کند اگر ویتامین دی کم باشد مقدار پی تی اچ بالا میرود که باعث افزایش برداشت کلسیم از استخوان ها میشود

منابع ویتامین دی: روغن ماهی - جگر -زرده تخم مرغ -پنیر - ماست ومهم تر از همه نور خورشید است که هر فردی روزانه باید ۲۰ دقیقه در معرض نور خورشید قرار گیرد

ویتامین کا: کمبود ان باعث اختلال در انعقاد ان میشود که کمبود ان به علت فراوانی به ندرت رخ میدهد

مس : کمبود ان باعث کم خونی میشود کمبود ان باعث تولد نوزاد کم وزن ویا کودک با شکل سر غیر طبیعی میشود ونیز باعث اختلال در کار مغز و ایجاد اندوکاردیت وسقط جنین می شود میتواند موجب افزایش چسبندگی گلبول ها شود ویا نوزاد زود تر از موعد مقرر به دنیا اید (نوزاد پری ترم)

بهتر است در دوران بارداری از ظروف مسی استفاده کرد .

خاک خواری در زنان باردار به دلیل کمبود مواد معدنی است

بارداری: بارداری پدیده ای کاملا طبیعی است یکی از شیرین ترین مراحل زندگی هر زنی دوران بارداری زمان انتظار و اماده شدن او برای پذیرش مسوولیت بزرگ مادر شدن است.

مدت زمان طبیعی دوره بارداری بعد از اولین روز اخرین قاعدگی حدود ۴۰ هفته یا ۲۸۰ روز است .

سه ماه اول: از ابتدای بارداری تا پایان هفته چهاردهم

سه ماه دوم : ازانتهای هفته چهاردهم تا پایان هفته بیست و هشتم

سه ماه سوم: از انتهای هفته بیست و هشتم تا پایان هفته چهلم

تغییر وزن در دوران بارداری : تغیرات وزن در دوران بارداری متغیر است نژاد سن -وزن قبلی -قدو عوامل دیگر در ان دخالت مستقیم دارند به طور طبیعی در سه ماهه اول بارداری ۱-۲ کیلوگرم وزن اضافه میشود در شش ماهه بعد هفته ای ۴۰۰ گرم یا ماهی یک و نیم کیلو گرم به وزن زن باردار افزوده می گردد . بنابراین افزایش وزن در دوران حاملگی به میزان ۱۰-۱۲ کیلوگرم طبیعی است .

بهداشت و فعالیت در دوران بارداری :

اغلب زنان باردار حداقل به ۸ ساعت خواب شبانه و همچنین به استراحت بعد از ظهر احتیاج دارند فعالیت در دوران حاملگی زیان اور نیست اما باید از انجام کارهای سنگین و جابه جا کردن وسایل سنگین خودداری کرد وضعیت روحی و روانی مادر در دوران بارداری به طور مستقیم بر روی سلامت جنین تاثیر میگذارد ورزش های سبک در دوران بارداری برای مادر و جنین مفید است . به طور کلی لازم نیست زن حامله تمرینات ورزشی خود را محدود کند به شرطی که خودرا خسته نکند بنابراین باید از انجام ورزش های سنگین که خطر افتادن "زمین خوردن و ضربه دیدن دارد پرهیز شود .

دوش گرفتن در طول حاملگی مشکلی ایجاد نمیکند البته بهتر است از حمام داغ پرهیز کنید معمولا خانم های حامله بیشتر عرق میکنند و ترشحات مهبلی بیشتری دارند بنابراین حمم روزانه نه تنها آرام بخش است بلکه از عفونت های مختلف نیز جلوگیری می کند

لباس دوره بارداری باید ازاد و راحت باشد از پوشیدن جوراب های تنگ ۰کشدار و استفاده از کمربند و سینه بند تنگ خود داری کرد بهتر است در این دوران خانم باردار از کفش های پاشنه کوتاه استفاده کند وروزانه لباس های زیر خود را عوض کند .

باید از خوردن شیرینی اب نبات های سفت و نوشابه های رنگی خودداری کرد همچنین در ضمن باید بعد از خوردن هر ماده غذایی دهان خود را شستشو و دندان ها را مسواک بزند و در صورت لزوم به دندان پزشک مراجعه کند

معمولا در دوران بارداری مسافرت های طولانی توصیه نمیشود قبل از سفر باید با پزشک مشورت کرد .

معمولا در دوران بارداری به علت تغییرات دستگاه گوارش یبوست ایجاد میشود برای بهبود این حالت خانم باردار باید از مایعات  سبزی ها ومیوه ها استفاده کند حرکت و فعالیت نیز در بهبود وضع اجابت مزاج موثراست در دوران بارداری نباید داروی مسهل مصرف شود . 

مادرانی که در طول بارداری سیگار میکشند در مقایسه با غیر سیگاری ها نوزادان کوچکتری به دنیا می اورند مصرف الکل  توسط خانم باردار در جنین ایجاد ناهنجاری میکند زایمان زود رس در خانم هایی که الکل مصرف می کنند بیشتر مشاهده می شود خانم های باردار باید قبل از مصرف هر نوع دارو با پزشک مشورت کنند زیرا برخی از داروها بر روی سیر طبیعی حاملگی و رشد جنین تاثیر می گذارند .

علایم خطر :

۰خونریزی از دستگاه تناسلی

۰ افزایش ناگهانی وزن بدن

۰ اختلالات بینایی و تاری دید

۰ تهوع و استفراغ مداوم و شدید

۰ مشکل ادراری

۰درد زیر دل

۰لاغری و چاقی بیش از حد

۰ ورم به خصوص در دست ها و صورت

۰ سردرد های شدید

۰درد سر دل

۰ تب ولرز

۰ تنگی نفس و طپش قلب

۰ سرفه مداوم و شدید

۰ درد های منظم شکم

۰ ابریزش و هر نوع ترشح بد بو و چرکی از ناحیه تناسلی

شکایات شایع دوران بارداری :

ویار :عبارت است از حساس شدن خانم باردار نسبت به برخی بوها و یا تمایل به خوردن بعضی از مواد غذایی که علت ان کاملا مشخص نیست در  خانم هایی که تغذیه و وضعیت روحی مناسبی  دارن ویار کمتر دیده میشود . تهوع و استفراغ ناشی از ویار در نیمه اول حاملگی شایع است وسپس به تدریج کم میشود این حالت صبح ها بیشتر شدیدتراست ولی ممکنه در طول روز ادامه داشته باشد برای پیشگیری و بهبود بهتر است خانم باردار نیم ساعت قبل از بلند شدن از رختخواب یک تکه نان برشته مصرف کند و به اهستگی فعالیت خود را اغاز کند غذاهای روزانه را در وعده های بیشتر و با حجم کمتر بخورد . از خوردن غذاهای چرب سرخ شده و پر ادویه پرهیز کند نوشیدن مایعات خنک بین وعده های غذایی (و نه همراه غذا )توصیه میشود .

سوزش سر دل: مصرف غذای کم حجم در وعده های بیشتر موجب بهبود این حالت میشود بهتر است خانم باردار در موقع خواب چند بالش زیر سر بگذارند تا سر و سینه بالاتر از معده قرار بگیرد .

ضعف و سرگیجه - سردرد - تنگی نفس تغییرات پوست

ورم: بیشتر در ناحیه پاها (قوزک پا) ایجاد میشود اما ورم کل بدن به خصوص دست ها و صورت و پاها میتواند علامت مسمومیت بارداری باشد پس در صورت مشاهده چنین علائمی باید فورا به پزشک مراجعه کرد .

گرفتگی پا :معمولا هنگام دراز کشیدن اتفاق می افتد گرم کردن و ماساژ دادن به بهبود ین عارضه کمک میکند .

کمر درد :در بعضی از خانم های باردار رخ می دهد علت ان خستگی -خم شدن زیاد-بلند کردن اشیا یا قدم زدن است . معمولا در ماه های اخر به دلیل بزرگی شکم گودی کمر بیشتر میشود و شانه ها وپشت به سمت عقب متمایل میشود در این موارد استفاده از کیسه اب گرم -انجام برخی از حرکات ورزشی - استفاده از کفش های پاشنه کوتاه ماساژملایم استفاده از تشک محکم و بدون فنر و جلوگیری از افزایش بیش از حد وزن توصیه میشود .

تکرر ادرار :یکی از علائم اولیه بارداری است پس از سه ماه بارداری کاهش می یابد ولی در ماه اخر بارداری دوباره شدت میابد خانم باردار هرگز نباید ادرار خود را نگه دارد که این عمل باعث افزایش احتمال عفونت ادرار میشود اگر تکرر ادرار همراه با سوزش و درد ویا خون در ادرار بود باید حتما به پزشک مراجعه کرد

یبوست:پیاده روی -استفاده از غذاهای گیاهی -میوه ها - سبزی ها - نان سبوس دار - نوشیدن ۶-۸ لیوان مایعات در روز مخصوصا یک لیوان اب سرد قبل از صبحانه در بهبود ان موثر است

بواسیر:پرخونی رگ های اطراف مقعد را بواسیر گویند یبوست میتواند در ایجاد بواسیر موثر باشد در این حالت اجابت مزاج دردناک است و با سوزش و خارش همراه میباشد این مشکل را میتوان بامصرف غذاهای ملین نه دارو و اصلاح رژیم غذایی بر طرف ساخت برای کم کردن درد بواسیر میتوان از کمپرس اب سرد استفاده کرد .

برای کاهش ترشحات استفاده از لباس های زیر نخی - خشک نگه داشتن ناحیه تناسلی پس از هربار شستشو و عوض کردن مرتب لباس زیر توصیه میشود اکر ترشحات به مقدار زیاد بد بو رنگی سبز یا زرد و همراه علامت هایی چون سوزش و خارش  باشد باید خانم باردار به مرکز بهداشتی درمانی یا ماما یا پزشک مراجعه کند

واریس:به خانم های باردار توصیه میشود از پوشیدن جوراب های کش دار سفت و لباس های تنگ پرهیز کند در ضمن ایستادن برای مدت طولانی در یک محل برای خانم های باردار مناسب نیست بهتر است در هر ساعت برای چند دقیقه قدم بزنند تا خون در پاهایشان به گردش در اید و در صورت امکان برای چند دقیقه بنشینند یا دراز بکشند و پاهای خود را بالاتر از سطح بدن قرار دهند در صورت ایجاد واریس پوشیدن جوراب واریس مفید است

انفولانزا : بیماری ویروسی که عامل ان از خانواده ی ارتومیکسو است که سه نوع ویروس ارتومیکسو وجود دارد  : نوع ای - بی و سی که البته انفولانزای باکتریایی هم وجود دارد که نوع ویروسی ان مهم تر است . انتقال ویروس ها از راه تنفسی است و محل عفونت دستگاه تنفسی است و عفونت ان کروپ (بخش فوقانی و تحتانی دستگاه تنفس ) است

علایم :علاوه بر علایم سرماخوردگی درد سینه -سرفه با خلط -درد ریه -سوزش ناحیه شکم - درد شکمی - درد عضلانی - درد مفاصل - وتب بالاست که امکان عفونت ثانویه بسیار بالاست

درمان:مصرف انتی بیوتیک ها با تجویز پزشک و عدم خود درمانی  که باعث ایجاد مقاومت دارویی میشود به این معنی که باعث میشود بعد از مدتی ویروس در مقابل دارو مقاوم شده و دیگر دارو تاثیر نداشته باشد که این خود مشکلات زیادی را برای جامعه بیمار و پزشک ایجاد میکند مصرف بی رویه انتی بیوتیک ها حتی اگر به درستی یعنی به مقدار و زمان صحیح باشد مفاومت دارویی ایجاد میشود و نتیجه ی مقاومت دارویی ناتوانی بشر در درمان و مرپ و میر عزیزانمان است .

پیشکیری اختصاصی : تزریق واکسن که واکسن ان ویروس کشته شده یا ضعیف شده می باشد که تزریق ان برای افراد خاص الزامی است مثل افراد با مشکل قلبی عروقی - افراد با مصرف کورتن ( که سیستم ایمنی شان تضعیف شده است ) - افراد مسن و افرادی که بیماری سیستمیک دارند و سال ها دارو مصرف میکنند .

دوام واکسن انفولانزا یک سال است و بهترین زمان تزریق قبل از شیوع انفولانزاست

ایا سرما باعث سرماخوردگی و انفولانزا میشود؟

برخلاف باور عمومی سرما باعث ایجاد سرماخوردگی و انفولانزا نمیشود و چون در فصل سرما درب و پنجره ها بسته اند شیوعش در فصل سرما بیشتر است و ایجاد بیماری کاملا با سردی هوا بی ارتباط است .

تعریف سرماخوردگی : یعنی عفونت بخش فوقانپی دستگاه تنفسی مثل حنجره

مهم ترین علایم سرماخوردگی: ابریزش بینی -عطسه-سرفه - تب -قرمزی چشم وریزش اشک -

عامل سرماخوردگی : طیف وسیعی از ویروس ها باعث سرماخوردگی میشوند از جمله ادنو ویروس ها -راینو ویروس ها - کورونا ویروس ها و...

پیشگیری : از انجا که راه انتقال ویروس سرماخوردگی به صورت مستقیم و غیر مستقیم است (مستقیم مثل تماس با فرد مبتلا و روبوسی وحتی دست دادن به فرد مبتلا و غیر مستقیم مثل استفاده از وسایل مشترک با فرد مبتلا مثل حوله یا حتی دستگیره ی در و... ) بهترین راه پیشگیری رعایت بهداشت فردی و اجتماعی است شستن دست ها با اب و صابون - اجتناب از تماس با فرد مبتلا و... خوش بختانه ویروس سرماخوردگی به اسانی از بین میرود و با شستشوی ساده ویا ماندن در محیط از بین میروند

درمان: درمان تقویتی علامتی است خوش بختانه سیستم ایمنی لز پس این بیماری بر می اید و درمان اختصاصی ان استفاده از مایعات گرم مثل سوپ یا چای ابلیمو وعسل است که هم ویروس را از بین می برد وهم ذایقه را درست میکند در این ومان چون گلو خشک است بهتر است مواد خشک مثل ادویه جات را که باعث سرفه میشوند را مصرف نکند ولی در کل در سرماخوردگی هیچ اجتناب تغذیه ای وجود ندارد و مصرف ترشی - مواد سرخ شده و... منعی ندارد . قرقره کردن اب نمک تاثیری در بیماری ندارد چونکه اب نمک برای انکه خاصیت ویروس کشی داشته باشد باید غلظت زیادی داشته باشد که این غلظت به دستگاه تنفس اسیب میزند و دستگاه تنفس و نوک گلو را زخم میکند و اب نمک رقیق هم بی تاثیر است .

سرماخوردگی نیازی به درمان دارویی ندارد و خود بهبود شونده است ولی برای کاهش زمان علایم دارو مصرف می شود